elektor saski, jako protektor świecki, a z duchownych Melanchton Filip, Paweł Eber, Jan Bugenhagen, Jerzy Major, profesorowie wittenberscy, i lipski superintendent Jan Pfefinger. Żarliwi protestanci, z Flacjuszem na czele, nie przyjęli ich konkluzji, którą z przekąsem nazwali lipskiém Interim ponieważ uchwaloną była na lipskim zjezdzie stanów saskich i teologów (22 Grud. 1548).
Administrator Djecezji. Jest to nazwa rzadko w prawie kanoniczném powszechném używana; weszła ona w użycie u nas, na oznaczenie duchownego, zarządzającego djecezją wtedy, gdy nią właściwy biskup, z przyczyny śmierci lub przeszkody, nie zarządza. Ztąd jasną jest rzeczą, że u nas, na mocy zwyczaju, nazwa administratora djecezji jest ogólna i służy zarządzającemu djecezją, bez względu z jakiego źródła jego władza wypływa, to jest, czy mu nadaną została przez prawo, czy przez Stolicę Apostolską, czy wreszcie przez biskupa. Prawo kanoniczne pod tym względem jest szczegółowe i ma nazwę oddzielną na każdy rodzaj rządzących djecezją, a nazwa ta wyraża źródło władzy, gdy nazwa administratora znaczy tylko samo jej wykonywanie. W krajach, gdzie hierarchja kościelna jest urządzona i prowincje kościelne podzielone na djecezje, jedynym rządcą djecezji prawem własném, zwyczajném, jest biskup dla tej djecezji konsekrowany i jej tytuł noszący, np. arcybiskup warszawski, biskup wrocławski i t. p. Gdy on umiera, lub gdy skutkiem przeniesienia na inną stolicę, rezygnacji, albo depozycji przestaje być biskupem tej djecezji, wtedy stolica biskupia po nim wakuje (sedes episcopalis vacans). Ale może nosić tytuł biskupa tej djecezji, a być tylko przeszkodzonym w jej zarządzie, np. długą nieobecnością, uwięzieniem go w niewolę bez wieści, jak bywało w wiekach średnich; a stolica biskupia nazywa się wtedy przeszkodzoną (sedes episcopalis impedita). Otóż w tych dwóch razach, to jest sede vacante i sede impedita, czyli jak kanoniści inaczej wyrażają sede proprie i improprie vacante, prawo przenosi zarząd djecezji na kapitułę katedralną. Dawniéj mogła ona sama przez się zarządzać, lub wybrać jednego albo więcej wikarjuszów kapitularnych i tym udzielić mniej lub więcej rozciągłą władzę. Od czasów soboru trydenckiego[1] zmieniła się pod tym względem karność kościelna i kapituła władzę najdalej tylko do dni 8 może w swych rękach zatrzymać. Przez ten czas powinna wybrać wikarjusza kapitularnego, Vicarium Capitularem, na którego całkowity zarząd djecezji przechodzi, tak, że kapituła żadnej cząstki władzy dla siebie zatrzymać nie może. W krajach mających podział hierarchiczny na djecezje, ale rządzonych sposobem missyjnym, wikarjusza kapitularnego wybiera kapituła z proboszczami, a jeżeli kapituły nie ma, wybierają proboszcze, jeśli zaś tych liczba tak jest mała, że wyboru nie mogą dopełnić, wtedy z prawa zostaje wikarjuszem kapitularnym ten, kto był wikarjuszem generalnym czyli officjałem zmarłego biskupa[2]. Wszyscy ci, według upowszechnionego u nas zwyczaju, nazywają się administratorami djecezji, a władza ich wypływa z samej dyspozycji prawa. Jednakże mogą zachodzić okoliczności takie, że hierarchicznie urządzone djecezje nie mają kapituł katedralnych, lub te wybrać nie mogą wikarjusza kapitular-
- ↑ Conc. Trid. sess. 24. cap. 16 de Ref.
- ↑ Zob. art. Wikarjusz Kapitularny. — Sede vacante. — Sede impedita
