poradzili wielkiemu mistrzowi Albrechtowi, z domu brandeburgskiego, aby przeszedł na reformację, a Prusy, kraj zakonny, zamienił w dziedziczne, świeckie księstwo. Albrecht, po krótkiém wahaniu się, poszedł za daną mu radą w 1525, ożenił się z Dorotą, córką Fryderyka II, króla duńskiego, zamienił posiadłości zakonu w świeckie księstwo, pod zwierzchnictwem Polski. Gorliwie propagował protestantyzm: w tém celu założył drukarnię polską w Królewcu. Później jednak, dręczony wyrzutani sumienia, zgorszony kłótniami protestanckich teologów, ulegając napomnieniom kardynała Stanisława Hozjusza, biskupa warmińskiego, potajemnie wrócił na łono Kościoła katolickiego. W sprawie przyjęcia katolicyzmu przez Albrechta, główny udział miał Piotr Skalich, który posiadał wielkie zaufanie księcia. Skoro jednak rozeszła się wiadomość o tem, stany pruskie podniosły rokosz, skazały na śmierć głównych doradców księcia (Skalich uratował się ucieczką), trzymały księcia prawie jak w więzieniu, przeszkodziły tym sposobem jego zamiarowi publicznego przejścia na katolicyzm i pociągnięcia, swym przykładem, mieszkańców całego kraju. Um. 1568 r., jednego dnia z drugą już swoją żoną, Anną brunszwicką. Cfr. Stenzel, Geschichte Preussens Thl. I, 338 sq.; Theiner, Herzog Albrechts Rückkehr zur Katholischen Kirche. Augsburg, 1846. (Hefele). J. N.
Alcyato Jan Paweł, włoch, żołnierz, medyk, zostawszy arjaninem, szukał przytułku w Genewie (1558). R. 1562 przybył z Janem Gentilisem do Polski, tułał się po Siedmiogrodzie i Turcji. Podejrzany o przyjęcie islamu. Um. w Gdańsku 1565 r. Był jednym z tłumaczów Biblji Radziwiłłowskiej. Wydał dwa listy do Grzegorza Pauli, jeden 1564, drugi 1565 r.
Alcym, Alkimos, Alkim, kapłan w czasach machabejskich; nie pochodził on z rodu arcykapłańskiego (Jos. Antt. 1, c.), a jednakże chciał sprawować wielkie kapłaństwo. Dla tego udał się do króla syryjskiego Demetrjusza Sotera, oskarżył przed nim Judasza Machabeusza i jego przyjaciół, jako buntowników i niszczycieli kraju (1 Mach. 7, 5. 2 Mach. 14, 4) i sprawił, że król posłał Bakchidesa z liczném wojskiem przeciwko żydom, nakazując przytém przyjąć Alcyma za arcykapłana. Judasz, którego pod pozorem zgody chcieli schwytać, zmiarkował podstęp i nie przyjął zaproszenia; wszelakoż niektórzy Asydejczycy, nieprzypuszczając zdrady w potomku Aarona, udali się do Alcyma, gdy im poprzednio przysięgą bezpieczeństwo obiecał; wszyscy jednak 60 zostali zabici (1 Mach. 7, 10). To wiarołomstwo zniechęciło do niego lud cały i dla tego Judaszowi udało się niebawem pozbawić go urzędu. Na nowe skargi Alcyma, król wysłał Nikanora z wojskiem i ten znowu Alcyma na arcykapłaństwie osadził (2 Mach. 14, 13). Nikanor w walce z Judaszem przegrał dwie bitwy i stracił życie. Alcym zdołał się jednak utrzymać na swojém kapłaństwie, a Demetrjusz wysłał nowe, liczniejsze jeszcze wojsko, pod dowództwem Bakchidesa, przeciwko Judaszowi, który nareszcie został zwyciężony i sam w boju zginął (1 Mach. 9, ...). Teraz dopiero Alcym poczuł się bezpiecznym, ale gdy zamyślał już na dobre o wywróceniu religji ojców i o zgubie tych, co jej wiernymi pozostali, nagle uderzony został bolesną chorobą i po ciężkich cierpieniach umarł (1 Mach. 9, 54. Jos. Antt. XII, 10, 6).
Aldelm, lub Adelm, v. Althelmus, św., z familji królów anglosaksońskich pochodzący; zak. św. Bened., opat w Malmesbury, ok. r. 670; po 24 latach zarządzania klasztorem, wyniesiony na biskupstwo w Shir-
