mują się kowalstwem, handlem końskim, płukaniem złota (w Siedmiogrodzie), wróżbiarstwem; mówią zwykle językiem ludu, pośród którego przebywają i wyznają jego religję. Ormjanie, 18,000, przybyli ze swej ojczyzny w Azji dopiero w drugiej półowie XVII w. i osiedli w Siedmiogrodzie, w Bukowinie, Banacie i Galicji; mieszkają albo w miastach, gdzie trudnią się handlem i rzemiosłami, albo też po wsiach, gdzie trzymają dzierżawy, i są wyznania rzymsko-katolickiego; mała ich część tylko w Suczawie, na Bukowinie, należy do nestorjanizmu. — Z tego, cośmy wyżej powiedzieli, okazuje się więc, że panującą religją w państwie jest rzymsko katolicka, którą wyznaje także cesarz i jego rodzina. We wszystkich krajach, z wyjątkiem Bukowiny, Siedmiogrodu, województwa, Banatu i pogranicza, większość miejscowej ludności jest katolicka. Wyznawców jej jest, podług obliczeń bióra statystycznego za rok 1864, 22,919,000; grecko-unickiej 3,798,000. Kościół rzymsko-katolicki w Austrji liczy 11 arcybiskupstw, 41 biskupstw, 2 jeneralne wikarjaty i jeden apostolski wikarjat przy armji cesarskiej. Arcybiskup Granu jest prymasem Węgier i pierwszym księciem Kościoła w państwie; po nim idą: arcyb. Pragi prymas Czech, arcyb. Ołomuńca i Salzburga, ci dwaj wybierani przez właściwe kapituły; inni nominowani przez cesarza: arcyb. wiedeński, lwowski, Erlau, Koloczy, Zary, Goerz i Agramu. — Grecko-unicki Kościół, do którego należą: Rusini, Rumuni i Serbowie, ma dwa arcybiskupstwa czyli metropolje, we Lwowie i w Karlsburgu (w Siedmiogrodzie), 8 biskupów i 24 klasztory św. Bazylego. Grecki kościół nie unicki, którego trzymają się Serbowie, Rumuni i bukowińscy Rusini, zostaje pod zwierzchnictwem patrjarchy w Karłowicach (na pogran. wojsk.) i ma 44 klasztorów i 10 djecezji (Pakraz, Bacs, Verhecz, Temesvar, Arad, Carlstadt, Buda, Czerniowice, Hermanstadt i Sebenico). Protestanci wyznania augsburgskiego i helweckiego mają w Wiedniu od 1861 r. ewangelicką najwyższą radę obu wyznań; dawniej oba wyznania miały własne konsystorze w Wiedniu. Oba wyznania mają od tego roku najzupełniejszą wolność w wewnętrznych swych sprawach. Pod najwyższą tą radą zostaje 5 superintendentów augsburgskich i 5 helweckiego wyznania. Niezależnie od rady najwyższej, jest w Peszcie jeneralny inspektorat augsburgski dla Węgier, pod którym zostaje 4 superintendentur augsburgskiego i 4 helweckiego wyznania; w Hermansztadzie jest główny konsystorz augsburgski na Siedmiogród; w Klansenburgu konsystorz helwecki i superintendentura unitarjuszowska. Oprócz tego jest 3,500 lipowanów, którzy odstąpili od Kościoła grecko-rossyjskiego, pomiędzy którymi gmina Klimowice należy do sekty bezpopowców. R. 1850 było 68,000 osób stanu duchownego. — Duchowieństwo dzieli się na świeckie i zakonne: duchowieństwo świeckie liczyło 45,000 katol. kapłanów, z których około 5,000 należało do greckiego obrządku, dalej 4,036 grecko nieunickich księży. W 739 katolickich klasztorach było 8,663 zakonników, w 44 greckich, 270 zakonników. Katoliccy zakonnicy należą do 30 różnych zakonów, pomiędzy któremi najliczniejsi byli franciszkanie, 2,607, benedyktyni, 987. Katoliccy zakonnicy greckiego obrządku i greko nie uniccy, trzymają się wyłącznie reguły św. Bazylego. 29 zakonów żeńskich miało w Austrji 176 klasztorów, w których było 4,900 zakonnic, a mianowicie: sióstr miłosierdzia 1,098 i 870 urszulinek. W r. 1851 państwo dzieliło się na 15,118 rzymsko-katolickich parafji, 4,285 grecko-unickich, 3,200 greko nieunickich i 3,162 protestanckich (Seelsorgestationen).
