Baluzius Stefan (Baluze Etienne), uczony archeolog i prawnik, ur. 1630 w Tulle (Tutelensis). Nauki pobierał najprzód w jezuitów w swém rodzinnem mieście, potém (z woli ojca) był na kursach prawa w Tolozie (Toulouse). Mecenasem jego był Piotr de Marca (ob.), z którym aż do śmierci w najściślejszej żył przyjaźni[1]. Gdy Marca umarł, B. otrzymał u Colberta posadę bibljotekarza (1667), później (1707) został przełożonym w Collège royal; lecz wygnany z Paryża, za swoją (Histoire) généalogique de la maison d'Auvergne (Paris 1708, 2 t. f.), tułał się po różnych miastach Francji, zbierając rękopismy. † 1718, pochowany w Paryżu u św. Sulpicjusza. Święcenia miał tylko mniejsze i posiadał kilka beneficjów parafjalnych i kanonji. Wielkie zasługi położył w literaturze kościelnej, przez wydanie kilku pisarzy i źródeł do historji kościelnej i prawa kanonicznego, jako to: SS. Presbyterorum Salviani Massiliensis et Vincentii Lerinensis Opera, ad fidem vett. codd. mss. emendata, notisq. iltustrata (Paris 1623, 1669 i 3e wyd. pomnożone, ibid. 1684); Agobardi Opera, item Leidradi opuscula (Paris 1666, 2 t.); B. Servati Lupi Opp. (ib. 1665 et 1670); L. C. F. Lactantii lib. De Mortibus persecutor. (ib. 1679); Opera Marii Mercatoris (Paris 1684) i S. Cypriani (ob.); S. Caesarii Arelat. Homiliae XIV (Paris 1669). W dziełach tych nietylko dodawał objaśnienia, lecz i żywoty autorów; toż samo w Miscellaneorum libri VII, h. e. collectio vett. monumentorum, quae hactenus latuerunt in variis codicibus ac bibliothecis (Paris 1670—1715 t. 7, wydał na nowo i pomnożył Jan Dom. Mansi, Lucae 1761, 4 t. f.). W Vitae Paparum Avenionensium (Klemensa V, Jana XXII, Benedykta XII, Klemensa VI, Innocentego VI, Urbana V, Grzegorza XI i Klemensa VII), które wydał w Paryżu 1693 (2 t. 4), nietylko krytyczniejsze dał edycje współczesnych tymże Papieżom życiopisarzy, aniżeli były w Franc. Bosqueti, Pontificum Rnor. qui e Gallia oriundi, in ea sederunt, historia ab an. 1305—1394 (Paris 1632), ale też dodał wiele innych źródeł historycznych, z uczonemi uwagami swemi. Wydał także Conciliorum collectionem novam (Paris 1683. Ob. Sobory, Literatura) i Capitularia Regum Francorum (Paris 1676 2 t. f. Venet. 1772 2 t. f.; na nowo wydał De Chiniac: Capitularia.... Additae sunt Marculphi et alior. veteres formulae etc. Paris 1780 2 t. f.). Przedmowę do tego dzieła, przełożoną na franc., z dodaniem życiorysu i spisu dzieł B'a, powtórzył Chiniac, p. t. Histoire des Capitulaires des rois françois de la 1e et de la 2e race, ou traduction de la préface etc., Paris 1779. Wydał także: Innocentii III Rom. Pont. Epistolarum libri XI; accedunt gesta eiusdem Innocentii et prima collectio decretalium composita a Rainerio (Paris 1682 2 t. f.); Reginonis Prumiensis, De disciplinis eccles. et Religione Christiana (Paris. 1671); Antonii Augustini, De emendatione Gratiani (Paris 1672)[2]; pomnożone Spicilegium d'Ackerego (ob. Achery); Antifrizonius (Tolosae 1652), t. j. krytyka na Petri Frizonii, Gallia purpurata (Paris 1638). Ob. Vitrac, Éloge de Baluze, i autobjografja B'a, uzupełniona przez Gabr. Martin, którą wydał Chiniac w Capitularia. K.
- ↑ Wydał po jego śmierci: Petri de Marca Opuscula, Paris 1681 i Marca Hispanica, h. e. Geographica et historica desctriptio Catalonias (Paris 1688), z rękopismu arcybiskupa. Opisał też jego życie: De Petri de Marca bita et scriptis, Epistola Steph. B Paris 1663.
- ↑ W przedmowie do Reginona i Augustyna, jest rozprawa o zbiorach kanonów w ogóle.
