gitki (1 kl.), cysterki (2 kl.), klaryski (3 domy), dominikanki (8 domów), elizabetki (2 domy), angielskie panny (12 domów), franciszkanki 632 zakonnic; damy dobrego pasterza (2 domy), karmelitki (1 kl.), siostry wiederbrońskie (19 domów), salezjanki (5 domów), ubogie siostry szkolne (109 domów), siostry ubogiego dzieciątka Jezus (1 dom), serwitki (1 dom), urszulinki (3 kl.). Ogólna liczba zakonnic wynosząca r. 1846 niecałe 1000, w roku 1864 podniosła się do 3804. Liczby te tém więcej są znaczące, że Bawarja była główném siedliskiem illuminizmu, że tutaj illuminizm więcej niż gdzieindziej przeciwko Kościołowi występował. Altötting, miejsce słynące cudami, corocznie bywa nawiedzane więcej jak przez 100,000 wiernych. Do wyższych zakładów naukowych należą 2 uniwersytety, mające być katolickiemi, w Monachjum (przeniesiony 1802 z Ingolsztadu do Landshut, a 1826 z Landshut do M.), Würzburgu i 1 uniwersytet protestancki w Erlangen. Oprócz uniwersytetów, jest 10 liceów, z których większa półowa należy od zakładów teologicznych; 27 gimnazjów, 87 szkół łacińskich, 6 gimnazjów realnych, 3 szkoły politechniczne, 26 szkół agronomicznych i przemysłowych, 8,300 nauczycieli elementarnych. Cf. Neher, Kirchl. Geogr. u. Statist. t. II. Ks. Antoni Mayer, beneficjat przy katedrze monachijskiej i katecheta, wydaje od od[1] 1871 r. pracowite bardzo dzieło: Statystyczne opisanie arcybiskupa monachijsko-freinsingeńskiego (Statist. Beschreib. d. Erzb. Münch.-Freising). N.
Baxter Ryszard, prezbiterjański duchowny w Anglji. Urodził się 1615 r. w Rawton, w hrabstwie Shropshire, gdzie jego ojciec posiadał obszerną majętność, ale wkrótce rodzina Baxterów bardzo podupadła i przed słabowitym Ryszardem niezbyt świetna otwierała się przyszłość. Przeczytawszy dzieło Bunniego (Bunny), postanowił on poświęcić się teologji, a w zamiarze tym utwierdziła go śmierć matki i prawie cudowne ocalenie własnego życia; w 1638 r. już został ordynowany przez biskupa worcesterskiego. Zgorszony światowém życiem i ciemnotą duchowieństwa anglikańskiego, zaczął pilnie zastanawiać się nad naukami bogobojnych nonkonformistów i wkrótce zupełnie przeszedł na stronę prezbiterjanów. Został wikarjuszem w Kidderminster, gdzie miejscowy proboszcz zaledwie parę razy do roku wstępował na kazalnicę, a za to zbyt często odwiedzał poblizką oberżę i żył w ciągłém nieporozumieniu z parafjanami; ażeby ich więc sobie zjednać, zgodził się na to, że sami obrali wikarjusza. Wybór padł właśnie na Baxtera. Ciężkie było jego położenie w zapuszczonej parafji: większa część mieszkańców poszła za śladem swego proboszcza, mniejszość, z porządnych ludzi się składająca, wyśmiewana przez większość, połączyła się z nonkonformistami. Baxter nie mógł tu długo wytrzymać i, jako kaznodzieja, wstąpił do armji Kromwela. Choroba zmusiła go do opuszczenia tych obowiązków; usunął się więc od świata i napisał książkę O wiecznym spokoju świętych, wydaną po raz pierwszy 1650 roku. Kiedy dawny proboszcz został oddalony z Kidderminster, jego miejsce zajął Baxter i na tém stanowisku z wielkim pożytkiem dla gminy pracował. Dwa razy na tydzień miewał nauki dla ludu; rozdawał egzemplarze dzieł, które napisał; regularnie odwiedzał swoich parafjan i pilnie uczył ich katechizmu: kościół był co niedziela zapełniony ludem i dobre obyczaje powróciły. Wpływ Baxtera rozciągał się także na sąsiednie duchowieństwo; zbierano się w jego domu, naradzano korzystano z jego nauk, a jeszcze więcej z jego przykładu. Żył on bardzo skromnie, oszczędzonych zaś
- ↑
Błąd w druku – dwa razy od.
