składa się z 6 rezydujących (pomiędzy którymi dwóch jest prałatów; praepositus i dziekan) i 8 nierezydujących członków. Tych 14 stanowi wyborcze kollegjum biskupie. Innych jeszcze 9 kanoników nie należy do wyborów. Kanonicy nominowani są w części przez odpowiednie władze rządowe, na mocy konkordatu, w części przez biskupa, na przedstawienie kapituły i za potwierdzeniem rządu. Nominację suffragana zostawiono biskupowi; wybór dziekana należy do Papieża. Biskupstwo bazylejskie ma dziś 350 probostw, 9 kollegjat, 15 klasztorów męzkich, 22 żeńskich, a mianowicie: kanton a) Lucerny (Luceria, Lucerna), ma 72 probostw, 2 kollegjaty (kollegjata Lucerny, założona w 695; kollegjata w Beromunster, założona r. 720), 6 klasztorów męzkich (cystersów w St. Urban, od r. 1148, w Werthenstein od r. 1845; kapucynów w Lucernie, od r. 1583, w Sursee od r. 1608, w Schupfheimie od r. 1654; jezuitów w Lucernie, od r. 1845), 7 klasztorów żeńskich (cystersek w Rathhausen, od r. 1245, w Eschenbach, od r. 1292; kapucynek, od r. 1619; sióstr szpitalnych, od r. 1830; sióstr Opatrzności, od r. 1843; urszulinek, od r. 1844, w Lucernie; sióstr Opatrzności w Sursee, w r. 1844). W Lucernie znajduje się seminarjum pod kierunkiem oo. jezuitów. Tu rezyduje zazwyczaj nuncjusz papiezki. b) Bern (Berna, Aretopolis), ma 72 probostw, nie licząc w to probostwa w samym Bernie, które należy do biskupa Lozanny i Genewy. Ten kanton ma także seminarjum w Puntrut. c) Soloturn (Soloturum, Solodurum), ma 64 probostw, 2 kollegjaty (w Soloturn, od r. 736, w Schönenwerd, od r. 662), 5 klasztorów męzkich (benedyktynów w Mariastein czyli Najśw. Panny na Skale, od r. 1085; franciszkanów w Soloturn, od r. 1280; kapucynów w Soloturn, od r. 1588, w Olten od r. 1647, w Dornach od r. 1672), 4 klasztory żeńskie (kapucynek, od r. 1617; franciszkanek, od r. 1644; wizytek, od r. 1645, i sióstr szpitalnych, odr. 1788, wszystkie w Soloturn). d) Zug (Zugium, Tugium), 10 probostw, 1 klasztor męzki (kapucynów w Zug, od r. 1595), 2 klasztory żeńskie (cystersek w Frauenthal, od r. 1231, kapucynek w Zug, odr. 1550). e) Argowii (Argoviae pagus), 70 probostw, 3 kollegjaty (w Rheinfelden od r. 1228, w Zurzach od r. 1279, w Baden od r. 1624), 4 klasztory męzkie (benedyktynów w Muri, od r. 1027, cystersów w Wettingen, 1227, kapucynów w Baden, 1591, i w Bremgarten, 1628), zniesione nieprawnie r. 1841 przez radę stanu kantonu Argowijskiego 4 klasztory żeńskie (benedyktynek w Fahr, od r. 1130, i w Hermetschwyl od r. 1200; cystersek w Gnadenthal, od r. 1371; kapucynek w Baden, od r. 1523). f) Turgowii (Turgovia), 30 probostw, 2 kollegjaty (w Bischofszell, od r. 851, kanoników regularnych w Kreuzlingen, od r. 950), 3 klasztory męzkie (benedyktynów w Fischingen, od r. 920, kartuzów w Ittingen, r. 1461; kapucynów w Frauenfeld, od r. 1598), 5 klasztorów żeńskich (benedyktynek w Münsterlingeu, od X w., dominikanek w St. Catharinenthal, od r. 1242; cystersek w Feldbach, od r. 1232, w Thännikon od r. 1255, w Kalchrain r. 1320). g) Bazylei, miasto i okrąg 10 probostw, h) Szaffhuzy (Scaphusia), 2 probostwa, Cf. J. Schneller, Die Bischöfe v. Basel, Zug 1830, i art. Szwajcarja.
Bazyli św. Wielki, arcybiskup Cezarei w Kappadocji (330—379). Mąż ten należy do najznakomitszych postaci w historji Kościoła. Jak już sam o[1] jego nazwisko (Basileios) zwiastowało królewskość, tak jego umysł
- ↑
Błąd w druku; powinno być – samo.
