dwa razy się żenił: pierwsza jego żona, Elżbieta Pallas, zbiegła zakonnica, urodziła mu 13 dzieci; drugą była Wibrandis Rosenblatt, wdowa po Kapitonie, z którą miał troje dzieci. Bucer podpisał dyspensę na podwójne małżeństwo landgrafa heskiego Filipa z Małgorzatą von der Saal. Po łacinie pisał on lepiej niż po niemiecku, lecz sposób pisania miał rozwlekły i ciemny. Oprócz kilku mniejszych pisemek, Bucer pozostawił same tylko prawie egzegetyczne dzieła: Tłumaczenie i objaśnienie psalmów, 1529 r. pod przybranym nazwiskiem Aretinus Felinue; Wykład czterech Ewangelistów i Komentarze na niektóre Listy Apostol. Konrad Hubert miał zamiar wydrukować wszystkie jego dzieła w X tomach, z których jeden tylko wyszedł p. t.: Buceri Scripta anglicana fere omnia, Bazylea 1577 r. Jako pisarz Bucer był tak fałszywym jak i w życiu: jedne pisma fałszował, cudze przywłaszczał sobie, swoje znowu podszywał pod cudze imię, jak np. dzieła swoje o zasłudze dobrych uczynków, puścił w świat pod napisem: O miłosierdziu Boga, aby je udać za pracę Jana Fischera, bpa z Rochester. (Haas). J. N.
Buchanan Jerzy, ur. w Kilkerne w Lutym 1506 r., um. 28 Wrz. 1582 r., wychowywał hrabiego de Murray, syna Jakóba V. Za napastowanie w pismach swoich Kościoła i duchowieństwa został uwięziony r. 1539; z więzienia uciekł do Francji i tam zostawał do r. 1547. Próbował w Portugalji zaszczepić reformę, lecz mu się nie wiodło; dostał się znowu na 2 lata do więzienia. R. 1551 wrócił do Francji, bawił w Paryżu aż do 1560 r. Wreszcie, korzystając z możności powrotu, udał się do Szkocji i brał udział w szerzeniu protestantyzmu. Kierował wychowaniem młodej księżniczki Marji Stuart, następnie został rektorem uniwersytetu w St. Andrews. Po upadku Marji Stuart, uczył jej syna Jakóba VI. Towarzyszył Murrayowi do Anglji, dla złożenia zeznań przeciwko Marji Stuart. Został członkiem rady i kanclerzem państwa. Um. w ubóstwie; miasto Edymburg pochowało go swoim kosztem. Anglicy wyrzucają mu pychę, mściwość i że rządził się zasadą: iż cel uświęca środki. Był on reformatorem na wzór Knoxa (ob.). Poezje łac. Buchanana były kiedyś cenione. Zostawił nadto: 1) De jure regni apud Scotos, 1580; 2) Rerum Scoticarum Historia, 1582; 3) De Maria, Regina Scotorum, totaque ejus contra regem conspiratione, 1571, nędzny pamflet, na który odpowiedział Belleforest 1572 r.; 4) Paraphrasis Psalmorum poetica, 1570 r. Kompletne dzieła Buchanana wyszły r. 1715 w 2 t. w Edymburgu; w Leydzie 1725 r. Cf. Dempster, De claris Scotis; Grotius, Epist. 5, 5; Baillet, Jugement de savants, t. VIII; Bayle, Dictionn.; Biographia Britannica. (Gams).
Buchanan Klaudjusz, ur. w okolicach Glasgowa 12 Mar. 1766 r., um. 9 Lut. 1815 r. W 1787 przybył on do Londynu; w 1796 udał się do Indji Wschod. i tu został wice prezydentem kollegjum rządowego w Fort-William, w Bengalu. Celem bliższego poznania religji krajowców zwiedził wszystkie kraje Indji Wsch., od Kalkutty do przylądka Komorn, i odbył trzykrotną podróż go wyspie Cejlon. Podróżował także po Malabarze, Travancor, Poulo-Pinang i w 1808 r. wrócił do Anglji, gdzie po kilku latach umarł. Buch. napisał: 1) Christian researchts in Asia (Chrześcjańskie poszukiwania w Azji); 2) Memoir on the expediency of an eccles. establ. in India (Memorjał o sposobie zaprowadzenia chrystjanizmu w Indji); 3) wiele innych trakta-
