zną religji buddyjskiéj, która teraz przeważnie panuje w północnej i wschodniej Azji, jest Indostan. Tu, w czasie pojawienia się Buddy, braminizm był w pełnym rozkwicie. Dawne bóstwa indyjskie, wyobrażające różne siły natury, ustąpiły pierwszeństwa Trimurti, łączącej w jedność trzech najwyższych bogów: Bramę, Wisznu i Szywę. Uznając Trimurti, nie potrzebowali wszelako jej wyznawcy wyrzekać się swoich bóstw podrzędnych i miejscowych. Ta wielość bogów dostarczała bogatego materjału poezji, i fantastyczne obrazy sił nadziemskich zapuściły głębokie korzenie w ducha ludów indyjskich. Ten kult bogów wywarł stanowczy wpływ na cały rozwój życia narodowego. Szczególniej zaś działo się to przez braminów. Do dawnych ofiar, składanych bogom, dodano ofiarę z konia; składający tę ofiarę nazywał się brama albo bramana, zkąd poszła nazwa braminów. Bramini nietylko spełniali ofiary uroczyste w nadzwyczajnych okolicznościach, lecz byli także purohitami, t. j. nadwornymi kapłanami królów, często powoływanymi do rady w ważnych świeckich sprawach, a więc ludźmi wielkiego wpływu. Urząd ten stał się z czasem dziedzicznym i tak powstała kasta braminów. Oprócz kultu, obowiązkiem ich było zbierać dawne pieśni, z których wyprowadzano prawidła życia religijnego i czci należnej bogom. W ten sposób powstały księgi Wedy, których znajomość należała tylko do braminów. Panując więc w sferze życia religijnego, bramini nieograniczony wpływ na królów wywierali, co najwyraźniej pokazują wszystkie prawa i ustawy indyjskie. Królów zaś było tu mnóstwo: rzadko bowiem kiedy powstawało jakieś większe państwo, a zwykle kraj dzielił się na wiele niezależnych królestw. W skutek naturalnej sprzeczności między interesami rządzących i rządzonych utworzyła się druga kasta, wojowników, kszatrjas, na czele której stali królowie. Lud stanowił trzecią kastę, zwaną waisya, dzielącą się podług rodzaju zajęć, na rolników, pasterzy i kupców. Oprócz tego istniała czwarta kasta, sudra, złożona ze służebnych ludzi; jej początek nie został dostatecznie wyjaśniony, prawdopodobnie powstała ona z podbitych pierwotnych mieszkańców Indostanu. Ze zmieszania się różnych kast utworzyły się kasty nieczyste, odepchnięte od innych. Lud więc cały dzielił się na części, wyraźnie między sobą odgraniczone. Ten podział zapewniał panowanie braminom i ich religji. Moralny wpływ tej religji był dwojaki: z jednej strony sprzyjała ona wyuzdanej zmysłowości, z drugiej zaś wywoływała umartwienia, dochodzące do poświęcenia życia; fantastyczne obrazy bogów rozniecały namiętną imaginację ludu, moralne zaś zasady religji bramińskiej prowadziły umysły dzielniejsze do zaparcia się siebie samych i własnego życia. Treść owej religji stanowi pojęcie całego życia ziemskiego, jako samej nędzy i męki tém cięższej, że nawet smierć nie jest jego końcem, gdyż dusza, po śmierci człowieka, coraz inne przybierając kształty, ciągle na różne przykrości jest wystawiona. Jedyną pociechą, którą religja bramińska podaje, jest nadzieja połączenia się z bóstwem przez całkowite pogrążenie własnej istoty w nieskończoności istoty bożej. Drogą prowadzącą do tego celu jest zupełne umartwienie ciała; wszystkie więzy zmysłowości, osobistości i jednostkowości muszą być zerwane, aby radości i smutki świata nie wywierały żadnego wpływu na wyswobodzonego ducha. Nie wielu jednak miało odwagę i silę woli, aby za tym idealnym uganiać się celem. Ci, co na tę weszli drogę, chronili się po lasach i pustyniach i, w zupełném odosobnieniu od świata, pędzili życie w umartwieniach i rozmyślaniu. Taki
