duchownych, słuchają ich i prowadzą życie łagodne i niewinne, z podbitymi Gallami obchodząc się jak bracia chrześcjańscy.“ Socrates (H. Eccl. 1. 7 c. 30) nawrócenie Burgundów naznacza na czas późniejszy, t. j. ok. 430 r. „Burgundowie, mówi on, lud spokojny, utrzymujący się głównie z wyrobów z drzewa, naciskani często w swych nadreńskich siedzibach przez Hunnów, postanowili zaufać potędze Boga Rzymian i przyjąć chrystjanizm. W tym celu udali się do pewnego biskupa gallijskiego miasta, który ich przez 7 dni nauczał, pościć im przez ten czas polecił, a następnie ochrzcił. Wtedy, w 3,000 ludzi uderzyli na daleko silniejszy oddział Hunnów i zwyciężyli. Od tego czasu lud Burgundów gorliwie zaczął wyznawać religję chrześcjańską.“ Powyższy opis Sokratesa byłby w istocie błędny, gdyby się odnosił do nawrócenia wszystkich Burgundów około r. 430, bo temu wiarogodne świadectwo Orozjusza zaprzecza; ale można przypuścić, iż jego opowiadanie stosuje się do jakiego małego pokolenia Burgundów, które, po nawróceniu się innych pokoleń, jeszcze w pogaństwie pozostawało [1]). Gdy później Burgundzi usiłowali siedziby swoje bardziej na zachód do rzymskiej Belgji posunąć, ściągnęli na siebie wieloletnią wojnę, w której ich Aecjusz bardzo osłabił (435); także i Hunny zadali im wielką klęskę i króla ich Gundikara zabili. Ostatki Burgundów pociągnęły na południo-zachód i tam od Alp aż do Rodanu i Saony założyły państwo Burgundzkie. Po królu Gundikarze nastąpili Chilperyk i Gundjoch. Św. Grzegorz turoneński (Hist. Franc. II 28) opowiada o ostatnim, że pochodził z rodu królów wisygockich i prześladowcy katolików Atanaryka, ztąd wniosek prawdopodobny, iż Burgundzi od Wisygotów sprowadzili go sobie na króla i że stał się u nich założycielem nowej dynastji, czém także objaśnia się przejście Burgundów do arjańskiej nauki po śmierci Gundjocha. Jednak Chilperyk, Gundjoch i lud cały byli jeszcze katolikami (Pagi, Critica Baronii ad a. 473). Inaczej się stało po śmierci Gundjocha. Z pomiędzy jego czterech synów, Chilperyka, Godegizila, Gundobalda i Godomara, którzy po jego śmierci pomiędzy siebie państwo Burgundzkie podzielili, tylko Chilperyk, ojciec Klotyldy, żony króla Franków Klodoweusza, był katolikiem; inni trzej bracia byli, lub też zostali arjanami, którymi już być mogli, jako książęta wisygockiego królewskiego domu. Tym więc sposobem większa część burgundzkiego ludu wpadła w arjanizm. Głównym sprawcą odpadnięcia Burgundów od katolickiej wiary był zapewne Gundobald, który stopniowo doszedł do jedynowładztwa, zwyciężywszy na wojnie swoich braci. Dwóch z nich poległo, a trzeciego, Chilperyka, wraz z całą rodziną, z wyjątkiem dwóch córek, kazał Gundobald zamordować. Jednakże Gundobald miał ukształcenie; chętnie czytywał Pismo św., jak to się pokazuje z listów św. Awita (ob.), biskupa wienneńskiego, w których ten, na polecenie królewskie, różne ustępy z Biblji tłumaczy. Względem katolickich Gallów, na-
- ↑ Nawrócenie, o jakiem mówi Orosius, rozumieć można o Burg., którzy przeszli Ren; Socrates zaś mógł mówić o Burg., którzy pozostali nad Menem i Nekarem. Miastem galijskiém, o jakiem wspomina Socrates, mogło być Worms, bo cały kraj po lewej stronie Renu aż do XII w. nazywał się jeszcze gallijskim. Moguncja zaś i Spira były wówczas w gruzach. Biskupem, który tych Burg. nawrócił, był prawdopodobnie Crotold. Cf. Der Katholik, Mainz 1872 p. 742.
