nie znalazły łaski u fanatycznych przeciwników „katolickiego“ fanatyzmu. Poeci i malarze skwapliwie wyzyskali tę historję. Blin de Sainmore 1765 wydrukował śpiew heroiczny pod tytułem: J. Calas, à sa femme et à ses enfants; C. F. Weisse napisał niemiecką tragedję: Der Fanatismus, oder Jean Calas, Lipsk 1780. Podobne dramatyczne utwory wydali we Francji: M. Laya 1790, Chénier 1791, Th. le Mierre 1790. Literatur und Theaterzeitung für 1780 zamieściła akta procesu. Cf. Mémoire de Donat Calas pour son père, sa mère et ses frères, 1762 przez Woltera, który przy tej sposobności wydał sławną swoją książkę: Traité sur la tolérance a l’occas. de la mort de J. Calas, Paris 1763 i później. Mémoires à consulter et consultation pour la dame Anne-Rose Cabibel etc. p. Elie de Beaumont, Paryż 1762. Mémoire pour Donat, Pierre et Louis Calas, par Loiseau de Mauléons, Paryż 1762. Dokumenty tej sprawy znajdują się w największym komplecie w de la Ville, Continuation des causes célèbr., Paris 1770 tom I. Coquerel (pastor protest.), Jean C. et sa famille, Paris 1858. Ob. także dzieło ks. Adrjana Salvan, Hist. du procès de Jean Calas à Toulouse, d’après la procéduro authentique et la correspondance administrative, Toulouse 1863 8-o (2 fr.). W. B.
Calassio Marjusz, włoch, zak. św. Franciszka, † 24 Stycz. 1620 r. Zapalony miłośnik i propagator nauki języka hebr. Opowiadają o nim, że nigdzie się nie ruszył bez książki hebrajskiej; nawet w dniu swej śmierci odmawiał psalmy po hebrajsku. Paweł V Pap. uczynił go jeneralnym nauczycielem tegoż języka w szkołach Rzymu i nadał tytuł doktora, przeciw ustawom zakonu francisz. Oprócz Grammatica, Canones generales lingua sanctae et Dictionarium hebraicum, ułożył Concordatiae ss. biblior. hebraicor., Romae 1622 4 t. f., 2-e wyd. Londini 1747. Ob. Joannes a S. Antonio, Biblioth. francisc. II 330, ap. Hurter, Nomenclator literar. I 365. X. W. K.
Calatrava, zakon rycerski. Miasto Calatrava, leżące na granicy posiadłości maurytańskich w Andaluzji, było wielkiej wagi dla Kastylji, bo panowało nad wąwozami do niéj prowadzącemi. Templarjusze, którym powierzona była obrona tego miasta, ustąpili po 8 latach, niewidząc możności utrzymania się tam dłużej. Wówczas król Sancho III r. 1158 obiecał miasto na własność tym rycerzom, którzyby je przeciwko Maurom obronili. Dzieła tego podjął się Rajmund, opat cysterskiego klasztoru w Fitero, w Nawarze, i rycerz Diego Velasquez; ci, w połączeniu z cystersami i pewną liczbą rycerzy, zawiązali zgromadzenie rycersko-zakonne, pod regułą cysterską, zatwierdzone przez Papieża Aleksandra III r. 1164. Później oddzielili się rycerze od zakonników i wybrali na pierwszego swego wielkiego mistrza Garcias’a de Redon, nie zrywając jednak zupełnie z cystersami, a mianowicie z opactwem francuzkiém Morimond, które miało nad nimi supremację. Rycerze składali ślub czystości na 16 lat, z mieczem przy boku spali i pracowali. Początkowo duchowni brali także udział w walce z niewiernymi, ale Stolica Apost. zabroniła im tego. Liczba rycerzy mnożyła się znacznie, a z nią szły zwycięztwa nad Maurami i bogactwo zakonu. Gdy jednak r. 1197 Calatrava wpadła w ręce Maurów, rycerze przenieśli się do Salvatiera i nosili nazwę tego miasta, dopóki nie odzyskali pierwotnej swej stolicy. Rozdwojenia w zakonie skłoniły Papieża Innocentego VIII do połączenia r. 1487 wielkiego mistrzostwa z koroną hiszpańską; rycerze zaś otrzymali pozwolenie żenienia się raz,
