i wyłączającą wszelki niebyt. Byt ten czysty, od którego wszystkie zależą rzeczy, nazywamy Bogiem. Pierwszém tedy określeniem Istoty Bożej jest, że jest ona nieograniczonym, nieskończonym bytem. Dla tego wszelki rzeczywisty i możliwy byt w nim się zawiera w sposób najwyższy, tak mianowicie, że wszelkie ograniczenia, jakie w takim bycie tkwić mogą, są z tego bytu czystego wyłączone. W tém znaczeniu Bóg jest wszelkim bytem. Dla tego nie może w nim być przybytku lub ubytku żadnego: jest niezmienny. Ale jak we wszelkim, tak i w Bożym bycie są trzy primatialitates: potęga, mądrość i dobroć. Primatialitates te spływają w nim w bezwzględną jedność i są nieograniczone. Primatialitates niebytu nie mogą być Bogu przypisywane, ponieważ w Bogu nie ma żadnego niebytu. Ze swej nieskończonej mocy, Bóg może wszystkie rzeczy tworzyć; swoją nieskończoną mądrością wie, co tworzyć może; dla swojej nieskończonej miłości chce rzeczy tworzyć. — A jak stworzenie świata zawarunkowane jest przez trzy bezwzględne primatialitates w Bogu, tak znowu wywołując w świecie pewne działania, odpowiednio się w nim objawiają. Te trzy wielkie wpływy (tres magni influxus) trzech bezwzględnych primatialitates objawiają się nam w powszechnej konieczności, w powszechném fatum i w powszechnej harmonji. Harmonja znowu w szczegółach świata zależy od powszechnej duszy świata, stanowiącej istotowy węzeł rzeczy i warunkującej ich wzajemną sympatję. — Jakie C. zajmuje stanowisko w filozofji, ob. a. Filozofja (historja). Nowatorskim przejęty duchem, zamyślał o powszechnej reformie nauki i społeczeństwa; w dążeniu tém jego było wiele marzycielstwa, a więcej jeszcze ambicji. Pomimo swego krytycznego względem scholastyki zachowania, sam niekrytyczną i nieuzasadnioną daje naukę, jakkolwiek odznacza się ona pewną oryginalnością. Nie umiał się też wyzwolić od zabobonnych mniemań swego czasu: hołduje wieszczbiarstwu, astrologji i magji. Cf. Ernesti Salom. Cypriani, Vita et philosophia Campanellae, Amst. 1705, 2 wyd. 1722; Rixner u. Siber, Thomas Campanella, Salzb. 1826; Baldachini, Th. Camp., Neap. 1840—42, 2 t. N.
Campanus (Campani) Jan Antoni, znakomity pisarz XV wieku. Był synem ubogich wieśniaków, urodził się podczas pracy matki na polu, pod drzewem wawrzynowém, 1427, w Kampanji, ztąd Campanus. Ojciec kazał mu owce pasać; proboszcz jednak, spostrzegłszy niepospolite zdolności w chłopcu, wziął go do siebie, wyuczył łaciny, a dla dalszych studjów posłał do Neapolu. Tam słuchał uczonego Wawrzyńca Valla (ob.), później w Perugii studjował prawo, grecki język i literaturę, i tak się odznaczył, iż mu miasto dało prawo obywatelstwa i katedrę wymowy. Uczył tam przez czas niejaki, wielkie zyskując oklaski, we czci u całego miasta, prawie za nadziemską istotę uważany. Papież Pius II, poznawszy go, mianował biskupem Kotrony (v. Crotona) w Kalabrji, później Teramo w Abruzzach. Paweł II r. 1471 posłał go jako legata na sejm do Ratysbony, ażeby książąt niemieckich do wojny przeciw Turkom wezwał. Sykstus IV w krótkim czasie zlecił mu namiestnictwo Todi, Foligno i Citta di Castello. Gdy Papież ów obiegł to ostatnie miasto, chcąc je ukarać za uporczywe nieposłuszeństwo, napisał do niego C., jako do swego niegdyś ucznia w Perugii, list za zbuntowanymi, w którym zapomniał się do tego stopnia, iż się wyraził o zachowaniu się żołnierzy: „jeżeli W. Ś. nie zaprowadzi innego porządku, będzie to okrucieństwem godném Turków nie zaś zachowaniem się chrześcjańskiém, kapłańskiém, podobném do wzoru
