riensium, cum adnotat. Gud. Lyndwood, Oxon. 1679; Matth. Parker, De antiquitate britannicae ecclesiae et privilegiis eccl. cantuariensis, cura Sam. Drake, Londini 1729. N.
Cantharus albo Phiala. W atrium (ob.) czyli impluvium dawnych bazylik znajdowała się fontanna, lub cysterna, przy której lud mył sobie ręce i twarz przed wejściem do domu Bożego; czasza, w jaką spadała woda fontanny, lub obejmująca wodę cysterna, zwała się cantharus (u Greków starożytnych zwała się tak czasza do picia). Phiala (φιαλη), wyraz używany również na oznaczenie fontanny atriowej, znaczy to samo co patera, naczynie okrągłe i nie bardzo głębokie, używane zazwyczaj do libacji. Z czasem wyrazem cantharus nazywano kropielnicę; niekiedy oznacza on pewien rodzaj kandelabru: tak w liturgji ambrozjańskiej znaczy on pochodnię, jaką subdjakon w czasie summy trzyma w jednej ręce, gdy drugą kadzi. Znaczy też lampę wiszącą (lycnus), nazywaną u greków butto, βούτις. Cf. Martigny, Diet. d. antiq. chr. N.
Cantova Jan Antoni, włoch, jezuita; w r. 1717 udał się do Manilli (na wyspie Luson) i tu przez niejaki czas wykładał teologję, potém na wyspy Karolińskie, jako pierwszy misjonarz i tam został umęczony po r. 1722. Zostawił bjografję swego imiennika (Sancta vita et mors Aloysii Cantovae, canonici s. Stephani Majoris, Mediolani 1717), tłumaczoną na język hiszpański. Ob. De Backer, Biblioth. d. écriv. d. l. comp. d. J. 2 ed. X. W. K.
Cantu Cezar, ur. 5 Wrz. 1805 w Brivio, w Medjolańskiem, syn mieszczanina, uczył się w Medjolanie tak pilnie, iż r. 1822 był już profesorem literatury w liceum w Sondrio, r. 1827 na takąż posadę przeniósł się do Como, a w 1832 do Medjolauu, gdzie za swoje dzieło o historji lombardzkiej (Ragionamenti delia storia Lombarda nel secolo XVIII, 1833, 21 wyd. w Medjol. 1864) dostał się na rok do więzienia, którego cierpienia chciał przedstawić w historyczno-politycznym romansie Margherita Pusterla, Medjol. 1837, 36 wyd. 1864; tłum. polskie Warsz. 1860 r. Przy początku powstania w Medjolanie 1848, uniknął aresztowania, ucieczką do Piemontu. Po rewolucji wrócił do Medjolanu, po pokoju w Villafranca wybrany do parlamentu turyńskiego, opuścił go jednak po zajęciu Marchji i Umbrji przez Piemont, i odtąd przemieszkuje po większej części w Medjolanie. Jako literat, poeta i historyk nałoży C. do tej szkoły, która w Manzonim (ob.) miała swego głównego przedstawiciela. Najznakomitszém jego dziełem, odznaczającém się jasnością i gruntownością, rzadkiém wykończeniem formy, a przytém duchem katolickim, jest jego Historja powszechna, Storia universale, Turyn 1840—46, 18 t.; 1857, 35 t.; 9 wyd. 1861; prawie na wszystkie języki europ. przetłumaczona (na język polski ze skróceniami przez L. Rogalskiego, Warsz. 1852—58, 11 tomów in-8). Napisał nadto: Algiso o la lega lombarda (poemat patrjotyczny), Como 1828; Letture giovanile (czytania dla młodzieży), 4 t., miało to dzieło przeszło 40 wydań; Storia di Como (właściwie historja Lombardji), Como 1829; L’abbate Parini e la Lombardia nel secolo passato (ksiądz P. i Lomb. w wieku przeszłym, dzieło napisane na rzecz austrjackiego zarządu w królestwie Lomb.-Weneckiém), Med. 1854; Storia degli Italiani (drugie jego wielkie dzieło w myśli włoskiej federacji z Rzymem i Austrją), Turyn 1854 6 t., 1859 4 t.; Beccaria e il diritto penale (B. i prawo karne), Turyn 1861; Storie minori (drobne prace historyczne),
