Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 106.jpeg

rocznicę konsekracji. W brewjarzu i mszale ma ryt dupie.r I classis cum octava; dla rubrycystów tu także Herdt najlepszym, bo najdokładniejszym i najzwięźlejszym tłumaczem (loc. c. n. 114 i nn). W kościołach francuzkich, a już w niektórych djecezjach i u nas, auniwersarze konsekracji kościołów w całej djecezji, za pozwoleniem Stolicy Ap., zlane są w jedną wspólną uroczystość. O chorągwi, jaka się w dzień anniwersarza dedykacji na wieży kościoła wywiesza, ob. Chorągiew; o świeczkach zapalanych na krzyżach konsekracyjnych, ob. Zacheuszki. W brewjarzu i martyrologium mamy kilka świąt pod tytułem dedykacji. X. S. J.
 Defectus congruae. Od czasów najdawniejszych, a szczególniej odkąd probostwa poczęto inkorporować, czy to do pewnych kolegjów kościelnych (np. kapituł, klasztorów i t. p.), czy do innych probostw, Kościół zwracał na to uwagę, aby z funduszów beneficjum inkorporowanego część odpowiednia, partio congrua, pozostawianą była na utrzymanie wikarjusza, lub innego duchownego, kościół inkorporowany obsługującego (C. De monachis 12, Extirpandae 30, Exposuisti 33, de Praebend. X 3, 5; C. Suscepti 1 eod. tit. iu VI 3, 4; C. Statuto §. 2 de Decimis in VI 3, 13; Clement. Ut constitutio 1 de Jurepatron. 3, 12; Conc. Trid. ses. 7 c. 7 de Ref., ses. 25 c. 18 de Ref.). Dla tego też nakazanem było tych tylko wyświęcać, którzy albo beneficjum, albo inny fundusz, wystarczający na utrzymanie, posiadali, oraz zabronionem było nowe erygować beneficja, jeżeli nie były dostatecznie w fundusz zaopatrzone. Ten dostateczny fundusz nosi nazwę portio congrua (ob. art.). Oznaczenie wysokości funduszu wystarczającego, sobór trydencki (ses 21 c. 4 de Ref.) pozostawia biskupom. W praktyce niedość jest, aby fundusz wystarczał na zaopatrzenie najkonicczniejszycli potrzeb ciała, jak pożywienie, odzież i mieszkanie: potrzeba jeszcze, według praw wyżej powołanych, policzyć to, czego wymaga stanowisko duchownego, jak urządzenie mieszkania, nabywanie pożytecznych książek i innych środków umysłowego kształcenia, utrzymanie księży do pomocy i służby, umiarkowana gościnność, niesienie pomocy ubogim, i t. p., tak, iżby duchowny był w możności oddać się całkowicie swojemu powołaniu i jego obowiązki spełniał, bez odrywania od nich, dla szukania środków utrzymania się. Od początku XIX w. portio congrua zaczęła być oznaczana w wielu krajach, przez porozumienie się rządów ze Stolicą Apostolską, lub biskupami, a później same rządy poczęty ją oznaczać, mianowicie tam, gdzie, po zajęciu majątków kościelnych, przeznaczono duchownym pensje, przez rząd wypłacane. Jeżeli dochody przywiązane do beneficjum nie wystarczają na utrzymanie duchownego, wówczas część, której brakuje, nazywa się defectus congruae. Może ten defectus powstać przez niedozwoloną prawem kościelnćm alienację majątku duchownego, ze szkodą Kościoła dokonaną, przez niewłaściwe oderwanie od beneficjum części dochodów i przeznaczenie jej na uposażenie jakiego zakładu pobożnego, przez nałożenie na beneficjum pensji dla jakiegoś duchownego, przez powiększenie podatków, wreszcie przez wypadki losowe, jak wylewy, nieurodzaje, wojna i spustoszenie kraju. Temu brakowi kongruy biskup zaradzać powinien, czy to przez powiększenie fundacji i ulepszenie majątku, czy przez przyłączenie części od kongruy zbywającej na innśm beneficjum, czy przez połączenie z sobą dwóch beneficjów, byleby wierni na tem nie cierpieli, czy wreszcie przez kwesty i ofiary ludu. Takie beneScja, którym żadną miarą nie można przyjść w pomoc, powinny być