Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 108.jpeg

trzeci obejmują zarząd, tak duchownych rzeczy jako i doczesnych, t. j. zarządzają parafją i funduszami beneficjalnemi. S.
 Definitio canonica apostolorum. Między greckiemi zbiorami kanonów, których autorami mieli być śś. Apostołowie (ob. Konstytucje apostoł.), w OBtatnich czasach J. W. Bickell w bibljot. wiedeńskiej odkrył nieznany dotąd manuskrypt na pargaminie, pod tyt. “Opoę xavovtxię ta>v afLO>v aicoaróX<i)v, i. e. Definitio canonica ss. Apostolorum, i odpis z niego umieścił w swojej Historji prawa kanonicznego (Giessen 1843). Dokument ten dzieli się na 18 kanonów, które zawierają częścią reguły karności kościelnej, częścią zaś przepisy dotyczące moralności. Nie ulega wątpliwości, że autorem dokumentu byl żyd ochrzczony, nie można wszakże stauowczo twierdzić, że był on nazarejczykiem. Musiał on jednakże uważać Chrystusa za Mesjasza, gdyż nazywa Żydów „zabójcami Boga.“ Hieronim, który dokładnie znał nazarejczyków (Hier. Epist. 8 9 ad Aug.), świadczy, że uznawali oni Chrystusa za narodzonego z Marji Panny Syna Bożego. Przekleństwo, które can. 4 rzuca na tego, kto komunję pod postacią chleba i wody (zamiast wina) przyjmuje, pozwala się domyślać, że autorem Definitionis canonicae był nazarejczyk, wróg sekty ebjonitów która obok chleba, tylko wody używała (Epiphan. Haer. XXX § 16). Wniosek ten wszakże nie jest zupełnie pewny, ponieważ i inne sekty, np. enkratyci i sewerjanie używali wody do ofiary św. (Epiph. Haer. XLVII §. 3), nadto, wątpliwem jest, czy ów kanon (dosłownie: „kto bierze w usta wodę i tak się komunikuje“ i t. d.) rzeczywiście ma takie znaczenie. Również nie oznaczono dotychczas dokładnie czasu, w którym został napisany powyższy dokument, choć zdaje się, że najpóźniej wieku IV sięgać może. Zresztą Definitio canonica musiała być bardzo mało upowszechnioną, skoro dotychczas znaleziono tylko dwa z niej rękopisray: w bibljotece wiedeńskiej Cod. hist. graec. nr. 4 5 (Lambec. Comm. de biblioth. vindob. ed. Kollar, t. VIII p. 904) iw bibljot. petersburgskiej (Catat, Codd. biblioth. imp. publ. gr. et lat. ed. Ed. de Muralto, Petrop. 1840, fasc. i), a oprócz tych dwóch manuskryptów żadnych jej śladów w innycb zbiorach kanonicznych nie spotykamy (Permaneder). J. N.
 Definitor dekanalny. Dawniej w każdym dekanacie, stosownie do jego wielkości, był jeden łub dwóch proboszczów, wybranych do obliczania i dzielenia dochodów probostw wakujących, pomiędzy dawnego proboszcza lub jego sukcesorów i proboszcza nowego; do nich należało rozpoznać i ułożyć wzajemne stron pretensje. Nazywali się tacy proboszczowie definitorami. Z początku definitora biskup przeznaczał, później wybierała go kapituła wiejska, t. j. zgromadzenie proboszczów kondekanalnych. W wielu djecezjach długo przechowała się nazwa definitora, ale częściej nazywano go administratorem. Obie te nazwy można więc brać za jedno, a oznaczają one dzisiaj w niektórych krajach jednego z proboszczów, wybranego przez swoich kolegów, proboszczów tegoż samego dekanatu, większością prostą głosów, na drugiego prezydującego dekanalnych zgromadzeń, czyli kapituł wiejskich, i majacego nieco większe atrybucje niż dawny definitor. Taki administrator czy definitor jest zastępcą dziekana chorego, nieobecnego, czćm innem zajętego, a gdy umrze dziekan, definitor donosi o tem biskupowi, a tymczasem pełni obowiązki dziekana. Jeżeli kapituła wiejska, czyli proboszczowie dekanatu mają udzieloną sobie władzę przez biskupa wybierania dziekana, definitor kapitułę zwołuje i na