E’ę pod rządem osobnej królowej, Kandaki (Κανδάκη, Candace. Act. 8, 27), które to imię nosiły zwykle królowe krainy Meroe (w Etjopji. Plinius, Hist. nat. VI 35; Dio Cassius, Hist. rom. LIV 5; Strabo, Geogr. XVII 820). Eunuch tejże królowej był religji żydowskiej, więc judaizm i tam miał swych wyznawców, może od czasów Nabuchodonozora, kiedy żydzi z Jeremjaszem wszedłszy do Egiptu, poszli też prawdopodobnie do Etjopji (cf. Isai. 11, 11). Tradycja etjopska wspomnianego eunucha nazywa Judich (Bzovius, Annal. ad an. 1524 s. 542). Ś. Ireneusz (Adv. haeres. III 12) i Euzebjusz (Hist. E. II 1) mienią go pierwszym apostołem E’i: lecz, według Sofronjusza (ob. Moschus), miał on głosić Ewangelję na wyspie Cejlon i tamże ponieść śmierć męczeńską. Afrykańscy Etjopowie byli czarnego koloru skóry (Strabo XV 695; cf. Jer. 13, 23), wzrostu wysokiego (Isaj. 45, 14. gdzie Sabaim są tém samém co Etjopowie. Cf. Herodot III 20; Solinus c. 30) i posiadali od dawna sławę wojenną (Diodor. Sic. Bibl. III 2. 3; cf. Isai. 18, 2. Nah. 3, 9. Jer. 46, 9). O ich obyczajach i wewnętrznem urządzaniu kraju, ob. Herodot III 20, II 104; Diodor Sic. III 5; Strabo XVII 820.. Cf. Eichhorn, Verosimilia de Cuschaeis, Ohrdruf. 1774; Ludolf, Hist. Aethiop. O zaszczepieniu chrześcijanizmu w E. ob. Abissynja. X. W. K.
Etnarcha (Ethnarha Ἐθνάρχης), prawdopobnie tytuł książąt, którzy pod obcém zwierzchnictwem rządzili własném pokoleniem. Tak najwyższy kapłan Symon, jako syryjski wazal, nazywa się etnarchą (I Mach. 14, 47. 15, 1. seq. Jos. Antt. XIII 6, 6.), także i Archelaus, syn Heroda W., któremu dla upokorzenia odmówiono do czasu nazwy króla, otrzymuje od Augusta takiż tytuł (Antt. XIV 7, 2. i 8, 5. XVII 11, 4. Bell. jud. VII 6, 3). Według tego zdaje się, że praepositus (ἐθνάρχης) króla Arety w Damaszku (2 Cor. 11, 32) był takim księciem pokolenia tamże zamieszkałego, zostającym do Arety w stosnnkach wazala. Tekst listu do Koryntjan i zwyczaje starego wschodu nie dają żadnej postawy do mniemania, że to był tylko urząd, lub dowództwo nad wojskiem. X. W. K.
Ettal, Etal, w Bawarji, kiedyś klasztor z obrazom cudami słynącym, miejsce pielgrzymek, blisko wioski Ammergau, sławnej z swoich przedstawień Męki Pańskiej. Cesarz Ludwik bawarski, w skutek uczynionego ślubu, za szczęśliwy powrót po jednej z swych rzymskich wypraw, założył tu 1330 klasztor benedyktyński, z osobliwą wszakże regułą, bo podług niej zgromadzenie składać się miało z zakonników i z rycerzy żonatych. Podług pierwotnego planu, kościół stanowić miała rotunda z 12 kaplicami. Cesarz widocznie w tej fundacji miał na myśli legendę Graala (ob.). Gdy cesarz umarł (1347), budowa kościoła jeszcze się nie skończyła; nie spełniło się też życzenie jego, aby tam był pochowany; klasztor przez własnych jego synów został złupiony i z majętności odarty. Kościół ukończony 1370 r., uszkodzony bardzo został przez żołnierzy księcia Maurycego saskiego (1552), odnowiony 1671. R. 1803 klasztor zniesiony. Cf. Babenstuber, Historia Ettalensis, Münch. 1694; H. Holand, Kaiser Ludwig u. s. Stift zu Ettal. Ein Beitrag zur Kunst-u. Sagengesch. des Mittelalters, ib. 1860.
Etymologja, zajmuje się wywodzeniem wyrazów z ich źródłosłowów, aby tym sposobem dojść do ich znaczenia pierwotnego i wyświecić ich znaczenia poboczne. Gałąź tę językoznawstwa rozwinęli szczególniej
