wzajemnej życzliwości i połączenia duchownego pozostał w rozsyłaniu w adwencie przez proboszczów parafjanom i przez przyjaciół nawzajem kolendy, czyli opłatków, z których się hostje do Mszy św. robią (Ob. Łunkiewicz p. 17, Ryymski, 305). U prawosławnych te eulogje z grecka pronfirkami się zowią. U Ojców śś. częstokroć brane w znaczeniu Eucharystji, t. j. komunikanty u nich zwane eulogjami, choć ściśle eulogie są tylko symbolem i figurą chleba eucharystycznego. Ob. Guillois, Wykł. wiary, ed. 2, IV 246. X. S. J.
Eulogjusz (Eulogius). 1. Św. (13 Wrz.), kapłan, a później (od 581 r. do 608) patrjarcha aleksandryjski, żarliwy obrońca nauki kościelnej pko heretykom swego czasu. Mało wszakże o nim przechowało wiadomości. Grzegorz I, Papież, w kilku swoich listach wspomina z pochwałą o jego zasługach, mianowicie chwali zaginiony już list patrjarchy, w którym bronił on prymatu Stolicy Apostolskiej (Baronii, Annal. Eccl. a. 597, IX). Z wielką nauką zwalczał Eulogjusz nestorjanów, bronił sprawy Papieża Leona, Cyrylla aleksandryjskiego i kościelnej nauki o dwóch naturach w Chrystusie, tak pko Nestorjuszowi, jak i pko Eutychesowi. Prócz tego napisał komentarz pko sewerjanom, teodozjanom, kainitom i akefalom, i jedenaście mów w obronie soboru chalcedońskiego i Papieża Leona. Inne dzieło napisał pko agnoetom, które, obyczajem pisarzy prawowiernych, przed puszczeniem w świat przesłał Papieżowi Grzegorzowi do przejrzenia i zatwierdzenia. Papież ten tak wysoko cenił E’a, iż w jednym z swych listów życzył mu dłuższego niż sobie życia, ponieważ w nim uznawał głos prawdy (Baron. ad a 600, V). Niezmordowaną działalnością swoją podniósł E. kościół aleksandryjski, przez dosyć długie już lata nisko upadły. Podług Chronicon Nicephori (ap. Baron. ad a. 608, IX) E. um. r. 608, podług innych, — 605 lub 606. Cf. Evagrius, Eccl. Hist. l. V c. 16; o pismach jego ob. Photii Bibl. cod. 225 i 208; Fabricii Bibl. gr. V p. 30 735. — 2. E. z Aleksandrji. Po ukończeniu nauk rozdał swoją majętność i został pustelnikiem. Spotkawszy na drodze kalekę, który nie miał ani rąk, ani nóg, postanowił służyć temu nieszczęśliwemu. Przez 15 lat pielęgnował go jak ojciec, wszakże kaleka, ulegając duchowi niewdzięczności, wybuchnął nareszcie najgrubszemi pko swemu dobroczyńcy obelgami. E. znosił to z chrześcjańską cierpliwością; poniósł wszakże w końcu kalekę do św. Antoniego, pustelnika, który dał mu napomnienie, poczem się ten nawrócił. E. umarł w półowie IV wieku; w 3 dni po nim umarł kaleka. — 3. E. święty (11 Mar.), z Kordowy (Cordubensis), kapłan, za swoją żarliwość, naukę i zasługi w podtrzymywaniu prześladowanych chrześcjan, po śmierci toledańskiego arcbpa Wistremira, 858 r. wybrany przez biskupów prowincji na jego następcę, nie był jednak konsekrowany i poniósł męczeństwo w czasie prześladowania saraceńskiego za kalifatu Habdaraghmana (Abderramana) II, r. 859. Żywot jego opisał jego przyjaciel Paweł (v. Aurelius Flavius) Alvarus, (w Eulogii Opera ed. Morales; ap. Bolland. Acta ss. 11 Mart.; ap. Franc. Schott [Scotus] Hispania illustr. IV 223). E. napisał: 1) Memoriale Sanctorum, s. de martyribus cordubensibus libri 3: w pierwszej księdze broni męczenników, którzy dobrowolnie podawali się na niebezpieczeństwo; w II i III opisuje, co wycierpieli męczennicy w prześladowaniach pod saraceńskimi książętami: Habdaraghmanem I (do r. 852) i pod jego synem (do r. 856). 2) Apologeticus ss. martyrum. Tu E. prowadzi dalej wspomnianą obronę i opi-
