12 Galacja. Galacja, r<xXaua, nazywana także Gallo-Grecja, albo Graecogalatia, i powodu ludów po grecku mówiących, które z ziemią tą graniczyły (Li-vius 37, 8. 38, 12. Pausan. l, 4. 8). Prowincja ta małej. Azji graniczy na wschód z Kapadocją, na połndnie z Kapadocją i Frygją, na zachód z Frygją i Bitynją, na północ z Bitynją i Paflagonją; obejmuje czgść starej Frygji i otrzymała nazwisko Galacji od późniejszych jej mieszkańców, którzy przyszli z dalekiego zaehodu, a należeli do wielkiego ludu Celtów, pod dowództwem Leonorius'a i Lutaris'a. Obyczajem celtyckim dzielili się na trzy pokolenia: Tolisloboji, Trocmi, Tectosages. Liwjusz (Hist. nat. XXXVIII 16) opisuje ich pochód do Azji w sposób następujący: około 20,000 mężczyzn, z których połowa była zdatną do broni, pobitych przez Antygona Gonatasa, przeszło (2 7 9 przed Chr.) przez Hel-lespont do małej Azji przy trackim Bosforze, częścią o własnych siłach, częścią wspierani przez Nikomeda I, króla Bitynji, z którym przyjazne zawarli stosunki (Strato XII p. 390). Każde z trzech pokoleń nabyło sobie obszerne posiadłości, a cała Azja z tej strony Tauru musiała im płacić daninę (Liw. 1. c.). Dopiero Attalus I, król Pergamu, odważył się stawić im czoło i ograniczył ich posiadłości do części tylko wielkiej Frygji, od ich imienia nazwanej Galacją. Zatrzymali oni zawsze swoje urządzenia wewnętrzne (Strabo XII 5) i podział na trzy pokolenia: Toli-stobojowie mieszkali w zachodniej części, a ich głównera miastem było Pessinus; Trokmowie mieszkali na wschodzie; Tektosagowie na południu, z głównera miastem Anoyra. Każde pokolenie stanowiło osobną rzeczpospolitę, która się dzieliła na tetrarchje; nad każdą tetrarcbją był przełożony jeden tetrarcha, jeden dikostes (sędzia), jeden stratophilax (wódz) i dwóch hypostratophylaxów (poddowódców). Oprócz tego mieli senat, złożony z 300 członków, którego miejsce zgromadzania się nazywano dryaenetum (gaj dębowy). Galatowie byli mężnymi wojownikami i dla tego często najmowali się w służbę wojenną ościennych narodów; przez to zetknięcie się z obcemi ludami coraz więcej do nich wciskała się oświata grecka; jądro jednakże narodu zachowało swe obyczaje i mowę, która podobną miała być do mowy Trewirów. W swym języku nazywali się Gomaria (Hieron. Prolegg. in Eplam ad Gal.; Adelung, Aelteste Geschi-cbte der Teutschen, p. 9 8). O ich obyczajach i religji, które się zmieszały z greckiemi i frygijskiemi żywiołami, ob. Wernsdorf, De republ. Galatarum, Norimb. 1 743. \y wojnie Antjocha W. przeciw lizymianom zostali Galatowie razem z nim pobici 189 przed Chr. (Liw. 38, 12). Konsul Cn. Manlius Vulso obszedł się z nimi bardzo łagodnie, pozwolił im zatrzymać tetrarchów i odtąd pozostawali Galatowie z Rzymianami w przyjaznych stosunkach. Za czasów Sulli, który ich bronił przeciw Mitrydatesowi, zostali sprzymierzeńcami Rzymian. Pompejusz dał tetrar-sze Dejotarowi część Pontu i tytuł króla. Następca jego Amyntas, ulubieniec Antonjusza i Augusta, posiadał, oprócz Galacji i Pizydji, jeszcze pewne części Lykaonji i Pamfilji. Po zamordowaniu tegoż (25 przed Chr.), wszystkie jego ziemie stały się prowincjami rzymskiemi; Galacja i Ly-kaonja otrzymały rządcę rzymskiego. S. Paweł Apost. był dwa razy u Galatów i zaszczepił tam wiarę chrześcjańską (Gal. 4, 19). Pierwszy raz z Sylasem i Tymoteuszem (Act. Ap. 16, 6), po rozłączeniu się z Barnabą (ibid. 15, 3"5). Przy pierwszej bytności doznał bardzo przyjaznego przyjęcia; prawdopodobnie przypada ta pierwsza bytność u Galatów r.
